‘Je denkt nu eenmaal snel vanuit je eigen oogpunt’
Een enorm tentenkamp, midden in de bossen van natuurgebied Heumensoord, bood in 2021 tijdelijk onderdak aan bijna duizend Afghaanse vluchtelingen. Imanishi Kleinmeulman (30), stagiair bij Bindkracht10, bracht de bewoners wat broodnodige afleiding via activiteiten. ‘Bij ons konden ze zich even mens voelen, in plaats van alleen maar vluchteling.’
“De bereidheid om te helpen was groot”
Imanishi is even stil als hij aankomt bij de lege vlakte, omringd met hoge naaldbomen. De laatste keer dat hij hier was stonden er stalen hekken, bekleed met zwart plastic. Daarachter verscholen lag het witte tentencomplex dat van augustus 2021 tot januari 2022 dienstdeed als noodopvanglocatie. Inmiddels is er niets meer waaruit blijkt dat hier ruim duizend Afghanen – veelal jonge gezinnen – begonnen aan hun leven in Nederland. Op twee elektriciteitshuisjes na, die zijn bespoten met graffiti en het woord ‘welcome’.
Mooie gebaren
De boodschap op de huisjes is toepasselijk, vindt Imanishi. ‘Hoewel er natuurlijk ook kritiek was op de komst van vluchtelingen, was de bereidheid om te helpen groot bij mensen en organisaties uit Nijmegen en daarbuiten.’ Toen het team van Bindkracht10 – een coördinator, een werknemer, twee stagiaires en een vrijwilliger – op de eerste dag de mailbox opende die voor hen was opgezet, zaten er meer dan duizend mailtjes in. ‘Allemaal mensen die hun hulp of spullen aanboden.’ Op het kamp werden geen andere organisaties of vrijwilligers toegelaten. ‘Dus alles moest via ons’, vertelt Imanishi. ‘Een behoorlijk uitdaging.’
Referentiekader
Imanishi en zijn team begonnen met activiteiten voor de kinderen. ‘Zij konden de eerste weken nog niet naar school’, legt Imanishi uit. Daarna begon de inventarisatie onder de bewoners: waar was nog meer behoefte aan? Imanishi: ‘Het lijkt misschien een logische vraag, maar toch wordt hij weleens vergeten. Je bekijkt de dingen nu eenmaal snel vanuit je eigen oogpunt. Zo wilde iemand schoenen doneren omdat ze vluchtelingen op slippers zag lopen, maar er waren schoenen genoeg. Veel Afghanen liepen gewoon graag op slippers. In zo’n geval namen we de tijd om dat uit te leggen, om te voorkomen dat mensen het verwarden met ondankbaarheid.’
OPNIEUW BEGINNEN
Je weg vinden in de Nederlandse samenleving is niet makkelijk als je van buiten komt. Er zijn veel geschreven en ongeschreven regels. Bindkracht10 heeft verschillende projecten om die stappen beter te laten lopen. En zo gelijke kansen te creëren. Want als het land nieuw is voor je heb je vaak een streepje achter. Diversiteit en dat iedereen mee kan doen zijn dan ook belangrijk thema’s binnen alle expertises van Bindkracht10.
“Wat zij hebben meegemaakt, kunnen wij ons nauwelijks voorstellen”
Met eigen ogen
Het zijn dat soort kleine en grote misverstanden die zorgen voor onbegrip, weet Imanishi. ‘Ik vind het daarom belangrijk om me eerst ergens in te verdiepen, voordat ik een mening vorm.’ Dat is een van de redenen waarom hij koos voor een stage in Heumensoord. ‘Op tv zie je tegendemonstranten weleens roepen dat vluchtelingen alleen maar komen profiteren, maar het contrast kan haast niet groter zijn’, vertelt hij. ‘Alle bewoners die ik sprak wilden zo snel mogelijk aan het werk of de taal leren.’ De enorme veerkracht van de bewoners maakte indruk op Imanishi. ‘Bij wat zij hebben meegemaakt, kunnen wij ons nauwelijks wat voorstellen. Ik vond het bijzonder om íets voor hen te kunnen doen en hen even het gevoel te geven: jullie mogen er zijn.’
Aan de slag
Naar aanleiding van de gesprekken met bewoners, begonnen Imanishi en zijn collega’s met handwerkactiviteiten voor de vrouwen en een schaakclub voor de mannen. Door de strenge regels op het kamp duurde het soms lang voordat activiteiten echt konden starten. ‘Om toch te zorgen dat bewoners snel toegang kregen tot nuttige tijdsbesteding, moesten we dus creatief zijn’, vertelt Imanishi. ‘Toen de Radboud Universiteit aanbood Nederlandse les te geven, vroegen we hen bijvoorbeeld om dat buiten het kamp te doen. Zo hoefden we geen toestemming en ruimte te regelen en konden al snel groepjes bewoners naar de lessen in het dorp verderop.’
Belang van afleiding
Hoewel uiteindelijk veel bewoners via het team konden deelnemen aan activiteiten, lukte het niet om iedereen te bereiken. ‘Dat vond ik weleens frustrerend’, vertelt Imanishi. ‘Ook moesten we, tijdens de laatste coronalockdown van eind 2021, direct alle activiteiten staken. Heel jammer, want hoe simpel een activiteit ook was, je zag dat die afleiding de mensen goed deed. Dan konden ze weer even gewoon mens zijn, in plaats van alleen maar vluchteling.’
Kleurrijk opvoeden met steun
Leven, opvoeden en opgroeien in een ander land. Dat is best moeilijk. Andere gewoonten, een andere cultuur én een andere taal. Met steun van het Oranje Fonds ondersteunden we migranten en vluchtelingen in hun dagelijks bestaan. Vrijwilligers die dezelfde taal spreken en de cultuur begrijpen, helpen een brug te slaan naar de Nederlandse samenleving. Dat belangrijke werk werd gezien! Op 11 maart bracht koningin Máxima een virtueel bezoek aan het project. In 2022 gaan we verder met dit project. Omdat het zo belangrijk is financieren we het tijdelijk zelf.
Ook in de lockdown blijft het Gezellig
Gezellig Nijmegen is een ontmoetingsruimte in het centrum van de stad. Nieuwe Nijmegenaren en Nijmegenaren die er al langer wonen, kunnen binnenlopen en elkaar ontmoeten. Iedereen kan er zelf activiteiten organiseren met steun van de vrijwilligers. Bepaalde groepen migranten hebben geen familie en netwerk hier. Daardoor waren ze extra kwetsbaar in de pandemie. Tijdens de lockdown was Gezellig voor een kleine groep het baken dat openbleef.
Impact Corona
In de eerste helft van 2021 vielen huisbezoeken door corona vaak weg. Gelukkig konden we het vanaf september weer oppakken. Interculturele consulenten hielden telefonisch contact met de gezinnen. Waardoor bijvoorbeeld de ondersteuning van ouders bij thuisonderwijs door bleef gaan. Informeren over vaccinaties werd ook gedaan. Er werd veel over het onderwerp gepraat een advies gegeven. Bijvoorbeeld waar gezinnen betrouwbare bronnen van informatie konden vinden. Het was een uitdagend jaar waarin we veel mensen hebben kunnen helpen.
INTERCULTURELE CONSULENTEN
Een intercultureel consulent vertaalt en bemiddelt tussen mensen die elkaar niet goed begrijpen vanwege taal- en cultuurverschillen. Zij weten hoe het is in het land van herkomst en wat de gebruiken zijn van de Nederlandse samenleving. Ze geven advies en ondersteuning bij zorg, op school en op het werk. Zo slaan ze bruggen tussen mensen en organisaties. In 2021 nam de pool consulenten toe met tien vrijwilligers. In totaal zijn er nu 47 intercultureel consulenten.
Kunnen zijn wie je bent
Iedereen moet zich vrij voelen om zich te uiten. Ongeacht van wie je houdt of hoe je je identificeert. Zo bespraken jongerenwerkers verschillende vormen van gender- en seksuele diversiteit. Tijdens de Coming Outdag op 11 oktober zijn jongerenwerkers samen met jongeren naar de voorstelling HannaH van Theater AanZ geweest. Die gaat over tegenstellingen, groepsvorming, niet meer mee mogen doen en de angst voor 'anders zijn’. Op alle Stips en Castella hing de regenboogvlag uit en droegen collega’s regenboogarmbandjes.
